Uprzejmie informujemy, że począwszy od numeru 3/2023 „Pediatria i Medycyna Rodzinna” będzie się ukazywać jedynie w wersji elektronicznej – w trybie open access.

W dniu 1 marca 2023 r. Redakcja uruchomiła system do elektronicznej obsługi manuskryptów. Obecnie prace wraz z załącznikami należy przesyłać wyłącznie za pośrednictwem panelu.

Od dnia 28 czerwca 2023 r. (decyduje data zgłoszenia pracy w systemie) wydawca „Pediatrii i Medycyny Rodzinnej” (Paediatrics and Family Medicine) wprowadza odpłatność za publikację artykułu w wysokości 2000 zł/450 euro.

Zakażenia układu moczowego u dzieci mogą mieć charakter nawrotowy, a ze względu na potencjalne odległe konsekwencje wymagają właściwej diagnostyki i szybkiego leczenia. Najczęstszym czynnikiem etiologicznym zakażenia układu moczowego jest Escherichia coli, ale obserwuje się wzrost częstości zakażeń innymi bakteriami, wśród nich – szczepami lekoopornymi. Celem pracy było sformułowanie aktualnych zaleceń diagnostyczno-leczniczych wobec narastającej lekooporności patogenów wywołujących infekcje dróg moczowych.

Po 5 latach od opublikowania pierwszych polskich rekomendacji postępowania w grypie, zwłaszcza po pandemii COVID-19, zaistniała potrzeba aktualizacji tych zaleceń. Grypa jest ostrą chorobą zakaźną dróg oddechowych występującą w każdej grupie wiekowej. Jej przebieg może mieć różne nasilenie i zróżnicowany obraz kliniczny – od bezobjawowego po ciężki z objawami niewydolności oddechowej. Możliwość występowania zakażeń o charakterze pandemicznym oraz poważnych powikłań w przebiegu grypy wyróżnia ją spośród innych wirusowych chorób układu oddechowego.

Żywienie dojelitowe stanowi element terapii u dzieci, których zdolność do przyjmowania pokarmu drogą naturalną jest zaburzona, jednak wydolność przewodu pokarmowego nadal umożliwia trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Zgodnie z wytycznymi optymalnym rodzajem pokarmu w żywieniu dojelitowym są gotowe kompletne diety przemysłowe (żywność specjalnego przeznaczenia), które są klasyfikowane na polimeryczne, oligomeryczne i aminokwasowe/elementarne. Stosowanie blendowanej diety kuchennej jako jedynego źródła pokarmu nie jest obecnie powszechnie zalecane ze względu na wyższe ryzyko niedoborów pokarmowych oraz zanieczyszczenia drobnoustrojami chorobotwórczymi. 

Leczenie choroby otyłościowej to wyzwanie XXI wieku, jest ona bowiem czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób: nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca czy nowotworów. W artykule dokonano przeglądu wytycznych dotyczących farmakologicznego leczenia otyłości. Autorzy skupiają się na podsumowaniu wskazań do włączenia farmakoterapii, opisie leków wraz z dawkowaniem i celów terapii oraz identyfikacji różnic między poszczególnymi zaleceniami.

W wyniku zmian genetycznych i mutacji powstają nowe warianty wirusa SARS-CoV-2, które wykazują właściwości odmienne od jego pierwotnych szczepów, co stanowi wyzwanie dla zdrowia publicznego. XBB.1.5, znany również jako kraken, to subwariant omikronu – jak dotąd najbardziej zakaźny i najłatwiej przenoszący się szczep SARS-CoV-2. XBB.1.5 jest szczepem dominującym w USA, rozprzestrzeniającym się na całym świecie, w tym w Europie i Azji.

Wirus grypy jest istotną przyczyną zachorowań, powikłań i zgonów na całym świecie. Zakaża populację ludzką bez względu na szerokość geograficzną i niezależnie od wieku pacjenta. W pracy opisano historię otrzymania w Polsce nowoczesnej szczepionki przeciwgrypowej, nieodbiegającej od obecnych norm Światowej Organizacji Zdrowia. Przedstawiono dziesiątki badań oceniających odpowiedź humoralną po szczepieniu różnymi rodzajami szczepionki przeciwko grypie poprzez oznaczenie poziomu przeciwciał antyhemaglutyninowych i antyneuraminidazowych (chociaż nie we wszystkich badaniach).

Choroby alergiczne oraz przewlekłe zapalne choroby układu oddechowego, takie jak astma czy przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, pozostają wciąż istotnym wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Przyczyn narastających problemów związanych z tymi chorobami upatruje się we wzajemnym wpływie genów i środowiska. W świetle aktualnej wiedzy wydaje się, że środowiskowo zależna interakcja między ekosystemem mikrobioty dróg oddechowych a nabłonkiem jest w stanie kształtować funkcje lokalnego układu immunologicznego z wieloma konsekwencjami molekularnymi i klinicznymi. W prezentowanej pracy dokonano próby opisu roli zaburzeń składu mikrobioty (dysbiozy) górnych dróg oddechowych i alergii w rozwoju przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych u dzieci.

Mikrobiota skóry to złożony ekosystem, składający się z bakterii, grzybów i wirusów. Rolą mikrobioty ludzkiej skóry jest utrzymywanie homeostazy w organizmie, stąd zakłócenie równowagi naturalnego składu mikrobiomu człowieka może prowadzić do rozwoju zapalenia i infekcji. Atopowe zapalenie skóry to nieinfekcyjna, zapalna choroba skóry o przewlekłym i nawrotowym przebiegu, charakteryzująca się występowanie rumieniowo-złuszczeniowych zmian skórnych, z towarzyszącym świądem oraz tendencją do nadkażeń.

Agenezja żyły głównej dolnej jest rzadką, często bezobjawową anomalią naczyniową, zwykle wykrywaną przypadkowo podczas badań obrazowych lub interwencji medycznych. W piśmiennictwie istnieją opisy związku malformacji żyły głównej dolnej z wadami wrodzonymi innych narządów (wady serca, śledziony, nerek, jelit). Wynika to z jednoczasowego rozwoju tych organów w procesie embriogenezy. W artykule przedstawiamy opis przypadku 12-letniej dziewczynki z wrodzonym brakiem fragmentu żyły głównej dolnej współistniejącym z nefropatią nerek, nadciśnieniem tętniczym, macicą jednorożną, rozszczepem kręgosłupa oraz podwyższoną aktywnością czynnika VIII i von Willebranda.

Odkrycie szczepień miało istotny wpływ na zmniejszenie śmiertelności ludzi, wydłużenie życia oraz poprawę jego jakości. W dobie postępującej globalizacji, kryzysu klimatycznego i migracji ludności problem zagrożenia rozwojem epidemii chorób zakaźnych powrócił. Potwierdzeniem przewidywanych obaw była pandemia COVID-19. Intensywna praca wielu ośrodków badawczych doprowadziła do powstania w krótkim czasie nowatorskiej szczepionki mRNA przeciwko tej chorobie. Preparaty tego rodzaju działają na zasadzie wprowadzenia matrycy mRNA do komórki gospodarza i syntezy antygenu in vivo. Po raz kolejny udało się ograniczyć rozprzestrzenianie choroby dzięki nauce, co stanowiło przełom dziejowy. W niniejszej pracy przedstawiono w zarysie historycznym etapy rozwoju wakcynologii prowadzące do powstania nowoczesnej koncepcji i technologii produkcji szczepionek.