Content:
Akvatični ekosistemi su izloženi simultanom delovanju velikog broja potencijalno toksičnih supstanci u vremenski i prostorno promenljivim uslovima u životnoj sredini. U ovoj disertaciji je poređen efekat pojedinačnih herbicida – atrazina, izoproturona i trifluralina – sa efektima njihovih smeša u testu sa Lemna minor . Odabrane su smeše sa sličnim (dvo-komponentna smeša atrazina/izoproturona) i različitim (dvo-komponentna smeša atrazina/trifluralina i izoproturona/trifluralina, kao i tro-komponenta smeša) mehanizmom toksičnog dejstva. Kako se sve češće ističe neophodnost sagledavanja ne samo potencijalnih razlika u toksikološkoj osetljivosti jedinki/populacija, već i razlika u efikasnosti njihovog oporavka, u ovoj disertaciji, je određen potencijal oporavka vrste L. minor nakon izloženosti navedenim pojedinačnim herbicidima/smešama. Ispitano je da li prirodna organska materija (POM), koja je u testovima na akvatičnim makrofitama simulirana preko huminskih materija (HM) u realnim koncentracijama u površinskim vodama, modulira toksičnost atrazina i 2,4 D, i njihove dvo-komponentne smeše, u testu sa L. minor , odnosno izoproturona, dikambe i njihove dvo-komponentne smeše, u testu sa Myriophyllum aquaticum . Utvrđen je stepen odstupanja između empirijske toksičnosti svih navedenih smeša herbicida, sa teorijski očekivanim vrednostima na osnovu modela adicije koncentracija (CA), u testovima na obe vrste akvatičnih makrofita. Ispitano je da li se postojeći CA model može koristiti i za procenu toksičnog dejstva smeša uzimajući u obzir integralno i podatke o oporavku eksponiranih vrsta akvatičnih makrofita. Rezultati u ovoj disertaciju su pokazali da modifikacijom laboratorijskog protokola gde se oporavak akvatičnih makrofita pratio tokom dodatnih pet/sedam dana testa nakon sedmodnevne ekspozicije se mogu dobiti ekološki relevantni podaci o odloženom toksičnom dejstvu pojedinačnih supstanci/smeša. U testu sa atrazinom i izoproturonom, kao pojedinačnim supstancama, je uočen efikasan oporavak vrste L.minor . Sa druge strane, u slučaju trifluralina i 2,4 D u periodu oporavka je zabeleženo odloženo toksično dejstvo. Na primeru trifluralina i 2,4 D se pokazalo da standardnitestovi toksičnosti, zanemarujući podatke o potencijalu oporavka, mogu potceniti realan rizik od pesticida. U slučaju drugog sintetičkog auksina, dikambe, pri izabranoj seriji koncentracija nije zabeleženo toksično dejstvo na vrstu L. minor . Odgovor vrste L. minor na dejstvo dvo-komponentne smeše atrazina i izoproturona je sličan onom zabeleženom u testu sa navedenim herbicidima, kao pojedinačnim supstancama. Zabeležen je efikasan oporavak biljne kulture, nezavisno od primenjene koncentracije herbicida u smeši. Sa druge strane, oporavak vrste L. minor nakon izloženosti dvo- i tro-komponentnim smešma sa trifluralinom zavisi od primenjene koncentracije herbicida u smeši i zabeležen je jedino u tipu smeša gde su koncentracije pojedinačnih herbicida bliske relativno bliske mogućim koncentracijama herbicida u životnoj sredini. Povećanje toksičnosti pojedinačnih supstanci/smeša uslovljeno prisustvom HM je primećena u slučaju atrazina, 2,4 D i njihove dvo-komponentne smeše, u testu na vrsti L. minor, odnosno dikambe u testu sa M. aquaticum . Suprotan efekat HM je primećen u testu sa M. aquaticum u slučaju izoproturona i dvo-komponentne smeše izoproturona i dikambe, jer je zabeležena niža toksičnost u prisustvu HM. Iako određene razlike u toksičnosti između ispitivanih test tretmana u prisustvu i odsustvu HM postoje, one nisu bile statistički značajne. Oporavak akvatičnih makrofita od efekta dvo-komponentnih smeša, u prisustvu/odsustvu HM, zavisi od primenjene koncentracije herbicida u smeši. Izuzetak čini dvo-komponentna smeša atrazina i 2,4 D, u testu sa L. minor, gde nije došlo do oporavka biljne kulture ni u jednom od tipova smeša u prisustvu HM. Generalno, uočena je dobra saglasnost između empirijske i predviđene toksičnosti, na osnovu CA modela, nezavisno od mehanizma toksičnog dejstva supstanci prisutnih u smeši ili prisustva odnosno odsustva HM. Odstupanje od adivnosti je zabeleženo jedino u testu sa L. minor u slučaju dvo-komponentnih smeša sa trifluralinom (atrazin+trifluralin i izoproturon+trifluralin), gde se ispostavilo da CA model u određenoj meri potcenjuje dejstvo navedenih smeša, što upućuje na pojavu sinergističkih interakcija između supstanci. Pokazano je i da se CA model može alternativno koristiti za procenu toksičnosti odabranih smeša, na osnovu integralnih saznanja o osetljivosti i potencijalu oporavka eksponiranih jedinki/populacija, pod uslovom da su dostupni takvi podaci za pojedinačne susptance koje ulaze u sastav smeše. ; Aquatic ecosystems are exposed to a simultaneous effect of a large number of potentially toxic substances in a temporally and spatially variable conditions in the environment. In this doctoral thesis, the effect of the individual herbicides atrazine,isoproturon, and trifluralin was compared with the effect of their mixtures, in the test with Lemna minor. Mixtures with a similar (binary mixture of atrazine/isoproturon) and dissimilar (binary mixtures with atrazine/trifluralin, soproturon/trifluralin, and ternary mixture) mode of action were selected. There is a clear need to take into account not only the differences in toxicological sensitivity of the exposed individuals/populations, but also the differences in their recovery efficiency.Therefore, in this thesis, L . minor recovery potential was assessed after the exposure to the individual herbicides/mixtures. It was tested whether a natural organic matter (NOM), which was, in these tests, simulated through the humic matter (HM) used in real concentrations in surface waters, modulated the toxicity of atrazine, 2.4 D, and their binary mixture, in tests with L. minor, and disoproturon, dicamba and their binary mixture, in tests with Myriophyllum aquaticum. The deviation between the empirical toxicity of the herbicidal mixtures and the predicted toxicity based on the concentration addition (CA) model was determined. It was also examined whether the current CA model can be used to predict mixture oxic effects by taking into account the information about the plant recovery potential as well. The results showed that by modifying laboratory protocols, where the recovery of aquatic macrophytes was followed for additional five/seven days after the seven day exposure, environmentally relevant data on delayed toxic effects of the individual substances/mixtures can be obtained. In the tests with atrazine and isoproturon as individual substances, the efficient recovery of L. minor was observed. On the other hand, in the case of trifluralin and 2,4 D, delayed toxic effects were recorded during the recovery period.In the test with trifluralin and 2.4 D, it was shown that standard toxicity tests may underestimate the real risk of pesticides by not considering data on recovery. In the case of another synthetic auxin, dicamba, toxic effect on L. minor was not reported in the selected concentration series. The response of L. minor after the exposure tobinary mixtures of atrazine and isoproturon was similar to the one recorded in the tests with these herbicides as the individual substances. Efficient plant recovery was recorded, regardless of the applied herbicide concentration in the mixture. On the other hand, the recovery of L. minor after exposure to binary and ternary mixtures with trifluralin depended on the applied herbicide concentration in the mixture, and was recorded only in the type of mixtures where the concentrations of the individual herbicides were close to the possible concentration of these herbicides in the environment. The toxicity increase of the individual substances/mixtures, influenced by the presence of HM was observed in the case of atrazine, 2,4 D, and their binary mixture, in the test with L. minor , that is, dicamba, in the test with M. aquaticum . In the test with M. aquaticum , the opposite effect was observed in the case ofisoproturon and binary mixture of isoproturon and dicamba, due to lower toxicity being recorded in the presence of HM. Even though some differences in toxicity between the test treatments in the presence and absence of HM were recorded, the differences were not statistically significant. The recovery of macrophytes after the exposure to the binary mixtures, in the presence/absence of HM, depended on the applied herbicide concentration in the mixture. The exception was noticed in the test with L . minor in the binary mixture with atrazine and 2,4 D, where no recovery was recorded in any type of the mixture in the presence of HM. Generally, there was a good agreement between the empirical toxicity and the predicted one based on the CA model, regardless of the mode of action of the toxic substances present in the mixture, or presence/absence of HM. The deviation from additivity was recorded only in the test with L. minor in the case of the binary mixture wi...
Note:
Dissertation Univerzitet u Novom Sadu, Prirodno-matematički fakultet u Novom Sadu; University of Novi Sad, Faculty of Sciences at Novi Sad 2017
Language:
Serbian
Bookmarklink
